Endüstri 4.0 ile beraber hayatımıza giren ve iş dünyasını derinden etkileyen; değişime, dönüşüme ve yeniden yapılanmaya sebep olan yeni teknolojilerin hukuk dünyasına yansıması olarak karşımıza Legal Tech ürünleri çıkıyor.
ChatGPT 4’ün geçtiğimiz ay tanıtımının yapılmasıyla beraber hukuk teknolojilerine olan merak da artmış durumda. ChatGPT’yi bir sonraki yazımızda detaylı olarak ele alacağız ama öncelikle (bize göre) yeni olan Legal Tech nedir, ondan bahsetmek isteriz.
Legal Tech Nedir?
Farklı teknolojilerin bir arada kullanılması, bazı hukuki prosedürlerde daha hızlı çözüm ihtiyaçlarının doğması, merkeziyetsiz sistemler dolayısıyla özel sektörün daha farklı bir vizyonla sistem otomasyonunu geliştirmeyi hedeflemesi gibi sebeplerden dolayı hızlı bir ivme kazanan Legal Tech aslında ilk kez 1987 yılında dile getirilmişti.
Legal Tech’in ne olduğu ya da “olmadığı” konusunda farklı görüşler olmakla beraber, temel olarak; “yasal süreçlerin bir kısmını veya tamamını otomatikleştirmek, karar alma desteği sunmak ve yasal bilgi ve danışmanlık sağlamak için dijital bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılması” olarak ifade edilmektedir. Tanımın yetersiz olduğu kanısına varıldığından, Legal Tech’in ne olduğundan ziyade hangi amaçlara hizmet edebileceğine dair değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Şöyle ki Legal Tech ürünleri, (i) mevcut pratikleri daha yüksek bir verimle uygulamaya koyan ve sistem otonomizasyonu sağlayan ürünler ile (ii) dönüştürücü yapay yasal bilişselliği altında, daha önce yapılması mümkün olmayan şekilde yapay zekayı da sisteme dahil ederek otomatik karar alma mekanizmalarını destekleyen ürünler olarak sınıflandırılmaktadır[1].
Bu bağlamda, hukuk hizmetlerinin teknolojiden faydalanarak iyileştirilmesini hedefleyen Legal Tech ürünleri, hem hukuk büroları hem şirket bünyesinde çalışan in-house avukatlar hem de şirketlerin iç süreçlerinde kullanılmaktadır. Şikayet raporlama süreçleri, sözleşme otomasyon sistemleri gibi gün içerisinde avukatlara zaman kazandıracak pek çok Legal Tech ürünü olduğu gibi, bunun yanı sıra şirket içi uyum denetimine fayda sağlayan, çalışan hedeflerinin takibine imkan veren veya yapay zeka temelli çözümler ile hukuki değerlendirmelere farklı bir boyut katan uygulamalar da mevcuttur.
Rakamlarla Legal Tech Piyasası
Legal Tech’in şuanki piyasa durumunun FinTech sektörünün bundan beş sene önceki hali olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla, önümüzdeki yıllarda giderek artacak olan Legal Tech yatırımlarının boyutunu anlayabilmek adına 2022 rakamlarından bahsetmek isteriz. Şöyle ki;
· Legal Tech alanında 2021’e göre %11 artışla yatırımcı sayısının 849’a yükseldiği,
· 2022’de toplam 3.34 Milyar Dolarlık Legal Tech yatırımının yapıldığı,
· Belirtilen rakamın 303 Milyon Dolarlık kısmının ise tohum aşamasında gerçekleştirildiği ifade edilmektedir[2].
2023 yılında global Legal Tech pazarının büyüklüğüne ilişkin farklı tahminler mevcut olsa da, birçok araştırma kuruluşu pazarın büyümeye devam edeceği konusunda hemfikir. Gartner'a göre, 2023 yılında hukuk sektöründe kullanılan teknolojilere yapılan harcamaların 17 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Buna ek olarak, Grand View Research'e göre, global Legal Tech pazarının 2023 yılında 23 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Pazarın büyümesinde, hukuk sektöründe dijitalleşmenin hız kazanması, yapay zeka, otomasyon ve bulut bilişim teknolojilerinin kullanımının artması etkili olacak gibi görünüyor.
Dolayısıyla, global Legal Tech pazarının 2023 yılında 17 milyar dolardan 23 milyar dolara kadar büyümesi beklenmekteyse de, hukuk sektöründeki teknolojik gelişmeler, piyasa beklentileri ve kullanılan teknolojiler çok hızlı bir değişime uğradığından rakamların değişebileceği ifade edilmektedir.
Nasıl Bir İvme Öngörülüyor?
Gartner tarafından yayımlanan 2022 Teknoloji Trendleri Raporu’nda, Legal Tech’in nasıl bir ivme yakalayacağına ve hangi alanlarda karşımıza çıkacağına dair öngörülere yer veriliyor[3];
· 2025 yılına kadar şirketlerin hukuk departmanlarının teknoloji yatırımlarını üç katına çıkaracağı,
· 2024 yılına kadar şirketlerin hukuk departmanlarında görev alan avukatların %20’sini avukatlık lisansına sahip olmayan çalışanlarla değiştireceğini,
· 2025 yılına kadar, kurumsal yasal başvurulara yapılan harcamaların en az %25'inin teknoloji hizmet sağlayıcılara aktarılacağını,
· 2025 yılına kadar hukuk departmanlarının, CLM (Contract Life Cycle Management) yatırımlarının potansiyel faydasının yalnızca %30'unu yakalayabileceğini,
· 2024 yılına kadar hukuk departmanlarının, büyük kurumsal işlemlerle ilgili yasal çalışmaların %50'sini otomatik hale getireceğini ifade ediyor.
Yukarıda ifade edilen öngörülere ek olarak ise[4];
· Büyük ölçekli şirketlerin en az dört Legal Tech yazılımı kullanacağını, bu kapsamda yasal dava takip yönetimi, hukuki belge yönetimi, CLM ve fikri mülkiyet yönetimi konusunda farklı ihtiyaçların giderilmesi konusunda yatırımların söz konusu olacağı,
· 2025 yılı itibariyle CLM ürünlerinin tamamının yerel dil entegrasyonuna sahip olacağı,
· Yapay zeka temelli yazılımlarda artış olacağı,
· Sürdürülebilirlik düzenlemelerine paralel olarak ESG kriterlerinin uygulanmasında Legal Tech ürünlerinden faydalanılacağı,
· Şirket içi çalışan hedef takip sistemine yönelik uyum süreçlerinin de bu kapsamda ivme kazanacağı ifade edilmektedir.
Türkiye’de neler oluyor?
Türkiye, son yıllarda Legal Tech alanında önemli adımlar atmış olsa da dünya genelindeki gelişmelere kıyasla henüz geride kalmaktadır. Özellikle, Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, İsrail ve Singapur gibi ülkeler, hukuk teknolojileri alanında daha ileri düzeyde uygulamalar geliştirmiş durumdadır. Ancak Türkiye, bu alanda hızla ilerlemeye devam ettiğinden yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Türkiye'deki Legal Tech alanında faaliyet gösteren girişimciler, ülkedeki hukuk sisteminin dijitalleştirilmesi ve modernleştirilmesi için önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, Türkiye'nin hukuk teknolojileri alanındaki gelişmelerin yakından takip edilmesi ve bu alanda yatırımlarını artırması önemlidir. Özellikle yapay zeka alanında sözleşme ve metinlerin okunarak içerisindeki temel hukuki noktaların listelenmesi konusunda çalışan ONEDOCS girişimi bu alanda ön plana çıkmaktadır.
Av. Burcu Tumer
Av. Bensu Aydın
[1] Defining legal technology and its implications | International Journal of Law and Information Technology | Oxford Academic (oup.com) [2] Legal Tech Investments Dropped in 2022—But the Number of Investors Spiked | Legaltech News (law.com) [3] Legal Technology: Trends and Predictions by Gartner (legalpracticeintelligence.com) [4] 5 Legal Technology Predictions Through 2025 (gartner.com)